Thực đơn
Tư bản thế kỷ 21
Ngày 24 tháng 5 năm 2014, nhà báo Chris Giles xuất bản trên Financial Times một bài báo đặt nghi vấn về các dữ liệu do Piketty tập hợp và phát hiện một loạt các lỗi trong các tập tin Excel mà Piketty đã công bố trên trang mạng của mình. Chris Giles nhận thấy rằng phần của cải sở hữu bởi 10 % những người giàu nhất sẽ là 44 % theo Office for National Statistics và 71 % theo Thomas Piketty. Theo Chris Giles, các lỗi và các xấp xỉ mà ông chỉ ra đặt nghi vấn về hai kết quả chủ yếu của công trình: sự tăng lên của bất bình đẳng tài sản từ 30 năm trở lại đây và việc bất bình đẳng tài sản tại Mĩ lớn hơn tại châu Âu. Trong các sai sót kể trên, ông phân loại thành các sai sót về ghi chép số liệu, ví dụ về bất bình đẳng tài sản tại Thuỵ Điển năm 1920, về các chỉnh sửa không được giải thích kĩ càng, ví dụ các đánh giá bất bình đẳng tài sản tại Pháp vào thế kỉ 19 dựa trên các nguồn số liệu về thừa kế, về các lựa chọn phương pháp gây tranh cãi, ví dụ khi Piketty chóng vánh tính trung bình cho các đánh giá tại Liên hiệp Anh, Pháp và Thuỵ Điển mà không tính đến trọng lượng dân số của từng nước, và về các phép lấp đầy số liệu khá lạm dụng, ví dụ phần của cải sở hữu 10 % những người giàu nhất tại Mĩ từ năm 1910 đến năm 1950[34][35].
Thomas Piketty đã đáp trả các phê bình này ngay trong ngày hôm đó, nhấn mạnh rằng dù các dữ liệu hiện có về tài sản là không hoàn hảo, các dữ liệu về kê khai thừa kế là đáng tin cậy hơn và đi theo cùng chiều hướng. Ông cũng nói rõ rằng các phát hiện của Financial Times không làm các kết luận của sách thay đổi gì[36][37]. Sau đó ông đã công bố câu trả lời chi tiết hơn vào ngày 28 tháng 5 năm 2014 trên trang mạng của mình, chỉ ra rằng phần lớn các điểm mà Chris Giles xem là sai sót thực ra là hợp lý chính đáng và phần lớn các điểm này chỉ cần một vài sửa chữa nhỏ là xong. Về đề nghị của Chris Giles đối với tiến trình của bất bình đẳng tại Liên hiệp Anh, Piketty cho rằng các lực chọn phương pháp của nhà báo Financial Times là rất gây tranh cãi. Thật vậy, Chris Giles dựa trên các số liệu điêu tra chứ không phải các dữ liệu thuế. Mà số liệu điều tra lại đánh giá thấp hơn thực tế các gia sản lớn[38][39]. Trên blog của mình, Paul Krugman đã bảo vệ Piketty và cho rằng cuộc tranh luận đã được khép lại[40]. Trên báo Washington Post, Matt O'Brien cùng quan điểm rằng Chris Giles, dù có công xem xét tỉ mỉ các dữ liệu mà Thomas Piketty đăng trên mạng, đã quá vội vàng diễn giải các chỉnh sửa của Piketty mà ông ta không hiểu như là các sai sót của tác giả[41]. Trên báo The Guardian, nhà kinh tế học Howard Reed đã chứng minh rằng nhà báo của Financial Times đã phạm các lỗi quan trọng và bảo vệ các dữ liệu được Thomas Piketty trình bày[42][43].
Jean-Philippe Delsol, chủ tịch l'Institut de recherches économiques et fiscales đã công bố một bài báo với ý định làm rõ “các trò lừa đảo thống kê của Piketty “[44].
Theo Thomas Piketty, tỉ số vốn/thu nhập ( β {\displaystyle \beta } ) về dài hạn sẽ tiến tới tỉ số giữa tỉ lệ tiết kiệm và tỉ lệ tăng trưởng kinh tế ( s / g {\displaystyle s/g} ). Các nhà kinh tế học Per Krusell và Tony Smith phê bình quy luật cơ bản thứ hai này rằng nó dựa trên một giả thiết cực độ và không mấy thực tiễn khi đề cập đến hành vi tiết kiệm của các tác nhân kinh tế[45].
Trong một bài viết công bố vào tháng 4 năm 2014, Étienne Wasmer và các tác giả cùng viết đã đặt lại vấn đề về giả thuyết sự quay trở lại của đồng vốn tại Pháp qua việc phân biệt vốn nhà ở và vốn sản xuất. Họ bảo vệ ý kiến rằng sự tăng lên của vốn tại Pháp chủ yếu liên quan đến sự tăng lên của giá bất động sản và sự tăng giá này không phản ánh thu nhập từ vốn (nghĩa là tiền thuê nhà)[46].
Nhà kinh tế học Charles Gave chê trách Piketty đã lẫn lộn khả năng sinh lợi trên vốn được đầu tư với tỉ lệ tăng trưởng lợi nhuận[47].
Guillaume Allègre và Xavier Timbeau đưa ra một phê bình dựa trên ý tưởng rằng quan hệ theo đó tỉ lệ lãi trên vốn cao hơn tỉ lệ tăng trưởng một cách lâu dài ( r > g {\displaystyle r>g} ) không phải là một hằng số kinh tế quy mô lớn như Piketty giả sử, mà có nền tảng kinh tế quy mô nhỏ gắn liền với sự vận hành không hoàn hảo của thị trường. Phê bình này gợi ý rằng một loại thuế đánh trên vốn có thể không phải là giải pháp tốt nhất để giảm bất bình đẳng, và các tác giả trên đề nghị nên suy nghĩ kĩ lưỡng về định nghĩa quyền sở hữu tài sản cũng như về định nghĩa các quyền cho người sở hữu và không sở hữu tài sản[48].
Gaël Giraud trong chương sách với tên gọi “Chẩn đoán bệnh và giải pháp của các nhà kinh tế học “ của cuốn “Một thế giới bất bình đẳng “ cũng phê bình các công trình của Thomas Piketty về phân tích nguyên nhân của bất bình đẳng. Trước hết, ông phê bình mô hình của Piketty, với hơi hướng Cổ điển mới, đã không tính đến tiền tệ, các nguồn tài nguyên thiên nhiên và tác động ngược lại của khí hậu lên nền kinh tế[49]. Sự vắng mặt của tiền tệ khiến việc đưa sự bỏ giảm sát tài chính vào nghiên cứu trở nên khó khăn hơn; trong khi đó theo các công trình của Daron Acemoglu & James A. Robinson, quy luật r > g {\displaystyle r>g} chưa chắc sẽ dẫn đến sự tăng lên của bất bình đẳng[50]. Cuối cùng, tiếp nối Joseph Stiglitz, Gaël Giraud phê bình khái niệm về vốn mà T. Piketty chọn dùng, do khái niệm này gộp chung tài sản và cơ sơ hạ tầng sản xuất, và như vậy đã làm hỏng tất cả các phân tích nghiêm túc về nguyên nhân bất bình đẳng. Theo G. Giraud, sự tăng lên của bất bình đẳng tài sản tại các nước giàu đến từ bong bóng bất động sản đang diễn ra khắp các đô thị lớn: sự gia tăng của giá trị bất động sản đã làm dày thêm vốn của các hộ gia đình giàu, những người được tiếp cận vốn vay dễ dàng hơn, và nhờ vậy cho phép họ thực hiện các giao dịch tài chính với hiệu ứng đòn bẩy rất cao[51].
Trong bài điểm sách của mình, Robert Boyer lấy làm tiếc về việc sử dụng quá trớn phương pháp quy nạp. Ông đặc biệt chất vấn về tính đúng đắn của phương trình phát biểu rằng tỉ số của vốn và thu nhập về dài hạn (nghĩa là β {\displaystyle \beta } trong sách) sẽ bằng với tỉ lệ tiết kiệm ( s {\displaystyle s} ) chia cho tỉ lệ tăng trưởng ( g {\displaystyle g} ). Ông nhấn mạnh rằng trong trường hợp giới hạn, chẳng hạn một nền kinh tế ngưng trệ hoàn toàn ( g = 0 {\displaystyle g=0} ), thì phương trình trên trở nên vô lý. Ngoài ra, ông cũng chỉ ra rằng tác giả của sách, sau khi phê bình giả thuyết về sản lượng lề, mô hình tác nhân tiêu biểu và mô hình quyết định xuyên thời gian với chân trời vô hạn, đã dùng lại những giả thuyết và những mô hình kể trên trong lập luận phía sau của mình[52].
Trên một diễn đàn được tạp chí Forbes xuất bản, George Leef không tấn công Piketty về số liệu mà về nền tảng đạo đức trong lập luận của ông, rồi viện đến Frédéric Bastiat nhằm giải thích rằng Nhà nước phải bảo vệ tự do và sở hữu của mỗi người nhưng lại nhảy ra khỏi vai trò của mình khi cho rằng một vài người đã “quá “ giàu[53].
Một trong những phê bình được nói đi nói lại, như Martin Wolf đề cập trên Financial Times[54], là Piketty đã đặt bất bình đẳng vào tâm điểm phân tích của mình mà không mang tới suy tư nào giúp giải thích tại sao việc đó lại quan trọng đến vậy. Ông giả định mặc nhiên rằng bất bình đẳng là một vấn đề quan trọng mà không bao giờ giải thích tại sao, đơn giản chỉ chứng minh rằng nó tồn tại và nó đã trở nên trầm trọng hơn như thế nào. Trong khi đó, Wolf nhắc lại, có những luận điểm theo chiều hướng ủng hộ bất bình đẳng, như sự khuyến khích phát minh, sự dựa trên tài năng xứng đáng, hay việc giờ đây thậm chí những người nghèo cũng được hưởng những hàng hoá và dịch vụ mà ngay cả những người giàu nhất cũng không mơ tới cách đây vài thập kỉ - nhờ vào một nền kinh tế năng suất hơn gấp hai mươi lần so với cách đây hai thế kỉ. Wolf nhấn mạnh tầm quan trọng của bình đẳng về quyền (isonomie) và kết luận rằng thực tế là không bao giờ có thể xoá bỏ được hoàn toàn bất bình đẳng.
Michael D. Tanner tại Cato Institute, chê trách rằng Piketty mặc định coi bất bình đẳng là có hại: ông dẫn ra ví dụ việc Piketty nói về sự gia tăng bất bình đẳng tại Trung Quốc mà không nhắc tới sự giảm thiểu nghèo đói đáng kể tại nước này: “Rốt cuộc, ta có thể tấn công bất bình đẳng bằng hai cách: làm thấp đi phía thu nhập cao hoặc làm cao lên phía thu nhập thấp”.
Cũng như vậy, Clive Crook, trên Bloomberg View, đã viết rằng “ngoài các nhược điểm khác “, công trình kích động độc giả tin rằng bất bình đẳng là vấn đề quan trọng duy nhất, và tăng trưởng thấp là đáng lo ngại không chỉ là vì nó sẽ ảnh hưởng tới mức sống, mà còn vì nó sẽ khiến bất bình đẳng trầm trọng thêm[55].
Hunter Lewis, tại institut Ludwig von Mises, chê trách Piketty đã đổ thừa cho chủ nghĩa tư bản tình trạng mà theo ông là đến từ các ngân hàng trung ương và một “chủ nghĩa tư bản thân hữu “ (Crony capitalism) trong đó Nhà nước can thiệp vào thị trường, ngược lại với chủ nghĩa tư bản “mạnh ai nấy làm “[56].
Thực đơn
Tư bản thế kỷ 21Liên quan
Tài liệu tham khảo
WikiPedia: Tư bản thế kỷ 21